بررسی تغییرات متابولیک و مورتالیتی و موربیدیتی های مرتبط پس از انواع جراحی های چاقی

بدنبال روند رو به افزایش چاقی و بیماری‌های مرتبط با چاقی در جوامع مدرن، جراحی‌های کاهش وزن به عنوان یک راه حل پزشکی موثر به شمار می‌آیند. در این پژوهش سعی خواهد شد تا به توصیف و تحلیل درصد انواع جراحی¬های چاقی انجام شده و تغییرات متابولیک و مرگ و میر و عوارض ناخواسته در بیماران پرداخته شود.
در ایران، ویژگی‌های جمعیتی نظیر تغذیه نامناسب و فعالیت‌های بدنی کمتر، منجر به افزایش نرخ ابتلا به چاقی شده است. شیوع اضافه وزن و چاقی در مطالعات به ترتیب حدود ۲۰% و ۱۳.۵% گزارش شده است. این مشکل، به تدریج به یک چالش بهداشت عمومی تبدیل شده که نیاز به راهکارهای پزشکی متناسب دارد. علاوه بر خود مشکل چاقی، عوارض و کوموربیدیتی¬های متعاقب آن مسئله¬ای جداست. موضوع مهم در این تحقیق شناخت این عوارض و سنجش تغییرات پس از انواع جراحی¬های چاقی (نظیر اسلیو معده، بای¬پس Roux en Y و مینی بای¬پس) است. این پارامترهای متابولیک عبارتند از: پروفایل لیپید، فشار خون و دیابت نوع ۲.
یکی از علل اهمیت موضوع چاقی و اضافه وزن، دیس¬لیپیدمی در این بیماران است که موجب عوارض مختلف از جمله ریسکهای قلبی-عروقی، حوادث عروق مغزی و عوارض کمتر بررسی شده نظیر پانکراتیت میشود. پس از انجام جراحی‌های کاهش وزن، تغییرات در پروفایل لیپیدی بیماران چاق احتمالا اتفاق می¬افتد. با این حال، نیاز به تحلیل دقیق و علمی این تغییرات و تاثیرات آنها بر سلامتی قلبی-عروقی بیماران احساس می‌شود. اطلاعات درست و جامع از این تغییرات می‌تواند به پزشکان کمک کند تا برنامه‌های درمانی و پیگیری مناسب برای بیماران پس از جراحی ارائه دهند. براساس مطالعات صورت گرفته از قبل، جراحی¬های چاقی خصوصا نوع بای¬پس roux enY موجب کاهش تری¬گلیسرید و LDL-C سرمی شده اند. براساس یک مطالعه مروری نظام¬مند، به ازای هر کیلوگرم کاهش وزن متعاقب این جراحی¬ها، حدود ۴mg/dl تری¬گلیسرید و حدود ۱.۳mg/dl لیپوپروتئین با چگالی پایین کاهش یافته اند. به همین دلیل نیاز به مطالعات بیشتر و گسترده¬تر در کشورمان در این خصوص بدلیل اهمیت و بار بالای بیماری در جامعه احساس میشود.
پارامتر مورد بررسی بعدی فشار خون است. بیماری فشار خون بالا یکی از مشکلات شایع و خطرناک سلامتی در جوامع جهانی است که در صورت عدم مدیریت مناسب، می‌تواند منجر به عوارض جدی از جمله بیماری‌های قلبی-عروقی شود. براساس مطالعات، شیوع فشار خون در میان بزرگسالان ایرانی حدود ۲۶% است. چاقی خصوصا چاقی شکمی برای بیماری فشار خون بالا ریسک فاکتور محسوب میشود. جراحی‌های کاهش وزن به عنوان یک راهکار موثر برای کنترل وزن و بهبود وضعیت سلامت بیماران چاق مطرح است. با این حال، تاثیر این جراحی‌ها بر فشار خون بیماران پس از عمل در ایران هنوز به طور کافی مورد مطالعه و بررسی قرار نگرفته است. انجام جراحی‌های کاهش وزن ممکن است تغییراتی در فشار خون بیماران ایجاد کند. این تغییرات ممکن است تحت تاثیر متغیرهای مختلفی از جمله نوع جراحی، مدیریت پساجراحی و تغییرات در وزن بدن بیماران قرار گیرد. بررسی دقیق این تغییرات می‌تواند به ما درک بهتری از اثرات جراحی‌های کاهش وزن بر فشار خون ارائه دهد. این پژوهش به عنوان یک گام اساسی در راستای بهبود مدیریت بیماران چاق با فشار خون بالا و کاهش خطرات مرتبط با بیماری‌های قلبی-عروقی ارائه می‌شود.
ارتباط چاقی با دیابت نوع ۲ کاملا ثابت شده است و به عنوان یک ریسک فاکتور جدی برای آن به شمار میرود. دیابت نوع ۲ در ایران حدود ۹.۵% شیوع دارد که در راستای کاهش تعداد بیماران دیابتی باید قدم برداشت. یکی از راههای کمتر کردن بار بیماری دیابت بر جامعه ایرانی میتواند جراحی¬های چاقی باشد. پس از انجام جراحی‌های کاهش وزن، تغییراتی در عدد قند خون ناشتا بیماران ممکن است رخ دهد. این تغییرات می‌تواند نتیجه تغییراتی در متابولیسم بدن باشد. با توجه به اینکه دیابت یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برای بیماری‌های قلبی-عروقی و عروق مغزی است، بررسی دقیق این تغییرات می‌تواند به بهترین راهبردها برای پیشگیری و مدیریت بیماری عروق کرونر و CVA در این بیماران کمک کند.
در کنار تمام این ویژگیهای مثبت جراحی¬های باریاتریک، برای استفاده گسترده، باید از بی¬خطر بودن آنها مطمئن شد. اندازه-گیری مورتالیتی و موربیدیتی¬های متعاقب جراحی از دیگر اهداف این مطالعه است. به دلایل متعدد، بیماران چاق ریسک بالاتری برای عوارض و مرگ و میر حین و پس از جراحی دارند. در یک پژوهش مرور نظام¬مند گسترده که توسط رابرتسون و همکاران روی ۵۸ مطالعه و بالغ بر ۳.۶ میلیون بیمار جراحی شده در بریتانیا انجام شده است، حدود ۰.۸% از جراحی¬های چاقی منجر به مرگ و میر شده است. خلا یک تجزیه و تحلیل دقیق، مفصل و کافی راجع به مورتالیتی و عوارض پس از جراحی چاقی در ایران احساس میشود که از جمله مهمترین اهداف مطالعه حاضر است. از طرف دیگر بررسی دقیق شیوع مورتالیتی یک ماه پس از جراحی‌های کاهش وزن در بیماران می‌تواند به شناخت بهتر از خطرات و عوارض احتمالی این جراحی‌ها و بهبود استراتژی‌های مدیریتی و پیشگیری کمک کند.